FAS – nieuleczalna choroba, której można uniknąć

FAS - nieuleczalna choroba, której można uniknąć
FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrome)

jest to zespół chorobowy będący skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym.  Według międzynarodowej klasyfikacji chorób rozwojowych ICD, aby rozpoznać tą chorobę muszą być spełnione 4 kryteria:

ciąża alkohol fas
ciąża alkohol fas

– potwierdzone picie alkoholu przez matkę w ciąży
– deficyt wzrostu, wagi i obwodu głowy w życiu płodowym oraz po urodzeniu;
– zespół anomalii fizycznych wyrażających się widocznymi deformacjami budowy ciała, szczególnie twarzy
– zaburzenia neurobehawioralne (wiążące się z nieprawidłowościami ze strony układu nerwowego, mającymi wpływ na funkcjonowanie i zachowanie)

Picie alkoholu w ciąży

Wielu z czytelników przeczytawszy powyższe kryteria diagnostyczne uzna, że zagadnienie to absolutnie nie dotyczy ani ich samych, ani ich bliskich.  Problem ten wydaje nam się tak bardzo odległy.  Rozpatrując dla tego przykładu pierwsze kryterium diagnostyczne: „picie alkoholu przez matkę w ciąży” utożsamiane jest często z upajaniem się alkoholem, a przecież nawet jednorazowe spożycie niewielkiej ilości alkoholu nie jest bezpieczne i może powodować negatywne konsekwencje dla małego, delikatnego organizmu rozwijającego się w łonie matki.  Picie niewielkich dawek alkoholu w ciąży wydaje się czasem usprawiedliwione, ponieważ niestety pokutują do tej pory przekonania, że z korzyścią dla zdrowia kobiety w ciąży jest, jeśli wypije lampkę czerwonego wina.
Wiele matek, które spożywały alkohol w ciąży a zapoznały się jedynie pobieżnie z kryteriami diagnostycznymi uzna, że ich dziecko nie posiadając typowych anomalii w budowie twarzy na pewno nie ucierpiało na tym, że do ich organizmu w życiu płodowym dostał się alkohol.

FAS

Ważne jest jednak, aby pamiętać, że FAS stanowi tylko 10% wszystkich zaburzeń rozwojowych wynikających z wpływu alkoholu na płód.   Oznacza to, to że 9 na 10 dzieci, których matki spożywały alkohol w ciąży nie będą prezentowały wszystkich objawów FAS (np. nie będą miały specyficznych cech morfologicznych), ale będą cierpiały na szereg dysfunkcji układu nerwowego (np. zaburzenia motoryki, trudności z uczeniem się i koncentracją, opóźniony rozwój mowy, zaburzenia sensoryczne, impulsywność itp.).   Ponadto anomalie w budowie twarzy są najbardziej widoczne u dziecka z FAS w wieku 2-10 lat i poza tym okresem rozwojowym wygląd dziecka nie będzie charakterystyczny dla typowego obrazu FAS. Ze względu na szerokie spectrum objawów alkoholowego uszkodzenia płodu, jest to syndrom, który często nie zostaje prawidłowo zdiagnozowany, nawet przez specjalistów.

Wino to też alkohol..

Większość osób pytana o to, czy wolno pić alkohol w ciąży odpowie zdecydowanie, że nie wolno.  Ale… nie uznajemy, że wino to też alkohol, że nawet 1 bardzo słaby drink to też alkohol, że piwo bezalkoholowe w znacznej większości przypadków również zawiera alkohol…. Prawdopodobnie zaskakujący wyda się Państwu fakt, że aż co trzecia kobieta pije alkohol, wiedząc o ciąży (badania przeprowadzono w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie w 2011r, polegały one na przebadaniu próbek moczu kobiet w ciąży, które deklarowały abstynencję, na obecność wskaźników rozpadu alkoholu).   Wyniki tych badań nieubłaganie powielają się w innych sondażach – co trzecia kobieta w ciąży pije alkohol. Skala tego zjawiska wydaje się porażająca.  Co ciekawe to nie kobiety z tzw. patologicznych środowisk stwarzają największe zagrożenia dla swoich dzieci. Najczęściej piją alkohol w ciąży kobiety z wykształceniem średnim i powyżej średniego oraz z większych miast.

Statystyki

Efektem jest olbrzymia wydawałoby się w stosunku do współczesnej wiedzy i świadomości społecznej ilość urodzeń dzieci z FAS – jest to około 1000 dzieci rocznie w Polsce (dzieci z FAS rodzi się więcej niż z Zespołem Downa).  Jedno na 100 dzieci natomiast przejawia cechy ze Spektrum Alkoholowych Uszkodzeń Płodu – i bierzemy tu pod uwagę tylko przypadki zdiagnozowane.  Staramy się zatem alarmować i uczulać na ten problem a naszym celem jest przybliżenie Państwu tej problematyki.  Tym bardziej, że jest to choroba nieuleczalna a można jej całkowicie zapobiec.  Zapraszamy zatem do lektury kolejnych artykułów, w których co miesiąc znajdziecie Państwo cenne informacje m.in. na temat tego, po czym dokładnie rozpoznać FAS, jak alkohol wpływa na organizm nienarodzonego jeszcze dziecka, jak postępować w przypadku rozpoznania syndromu FAS.
Małgorzata Węgrowska-Głatki – psycholog, psychoterapeuta, specjalista terapii uzależnień